ایران، یا بهتر بگوییم اقتصاد ایران، هفته اول پاییز را سخت شروع خواهد کرد؛ از پنجم مهر مکانیسم ماشه فعال خواهد شد و شش قطعنامه تحریمی شورای امنیت دوباره فعال خواهد شد و دو روز بعد از آن نیز معافیت تحریمی بندر چابهار در جنوب شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان از سوی وزارت خارجه آمریکا لغو میشود.
هرچند فرانسه اعلام کرده که ایران تا روز فعال شدن مکانیسم ماشه فرصت دارد برای به تاخیر انداختن آن همکاری کند اما بعید است دولت آمریکا از تحریم بندر چابهار دست بردارد و در این میان جز ایران، افغانستان و بیشتر هند نیز دچار مشکلات اقتصادی خواهند شد چراکه بر روی این بندر و معافیت آن حساب باز کرده بودند.
راندیر جیسوال، سخنگوی وزارت خارجه هند، در این خصوص گفته: «ما بیانیه آمریکا درباره لغو معافیت تحریمی بندر چابهار را دیدهایم و در حال بررسی پیامدهای آن برای هند هستیم.» بندر چابهار همچنین نزدیکترین مسیر دریایی به کشورهای جنوب شرق آسیا، اروپا و آفریقا و حتی کشورهای آسیای میانه و افغانستان است. این بندر همچنین بهترین راه ترانشیپ کالا به بنادر دیگر خلیج فارس است و از آن به عنوان کلید توسعه شرق کشور نام میبرند.
هفت سال پیش، در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاستجمهوری دونالد ترامپ، آمریکا بندر چابهار را به دلیل کمک به بازسازی و توسعه افغانستان که هنوز در آن سال طالبان بر آن مسلط نشده بود از تحریمهایی که برای ایران در نظر گرفته بود استثنا کرد. وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرده لغو معافیت تحریمهای بندر چابهار در راستای سیاست فشار حداکثری برای منزویکردن ایران است و بر همین اساس معافیت صادرشده ذیل قانون آزادی و مقابله با اشاعه ایران (IFCA) برای کمک به بازسازی افغانستان و توسعه اقتصادی منطقه لغو خواهد شد. آمریکا همچنین تهدید کرده از زمان اجراییشدن این تحریمها از هفتم مهر، هر فرد یا نهادی که در بندر چابهار فعالیت کند در معرض تحریم قرار خواهد گرفت.
اگر معافیت این بندر ادامه پیدا میکرد هند نیز منفعت میبرد و با توجه به اینکه با پاکستان درگیری مرزی داشت، میتوانست از طریق بندر چابهار با هزینه کمتر به بازارهای منطقه دسترسی پیدا کند.
اردیبهشت سال ۱۴۰۳، آخرین روزهای حضور ابراهیم رئیسی در دولت بود که یک قرارداد ۱۰ ساله بین وزیر راه و شهرسازی ایران با وزیر بنادر، کشتیرانی و آبراهههای هند بسته شد تا این کشور در بندر چابهار سرمایهگذاری کنند. ایران و هند در سال ۲۰۱۶، دو سال قبل از معاف شدن این بندر از تحریمها توافقنامهای امضا کرده بودند که قرارداد سال گذشته در حقیقت امضای یک قرارداد بلندمدت برای تجهیز بندر شهید بهشتی چابهار میشد تا حملونقل و کریدور شمال- جنوب توسعه پیدا کند و وزیر هندی نیز تضمین کرده بود که شخصاً بر توسعه این بندر نظارت کند، چراکه این اولین بندر خارجی بود که هندیها مدیریت آن را در دست میگرفتند.
جالب آنکه درست یک سال بعد در اردیبهشت امسال معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره قرارداد دهساله بین ایران و هند اعلام موضع کرد و گفت تحریمهای آمریکا علیه ایران همچنان پابرجا هستند و هر نهادی که در اندیشه تعامل تجاری با ایران است لازم است از خطرهای احتمالی که به روی خودشان میگشایند و خطرات بالقوه تحریمها آگاه باشند.
دیدگاهتان را بنویسید