جهان اسلام و بهتبعآن شیعیان، روزهای دشواری را از سر میگذرانند. بخشی از این دشواری، متاثر از برهمخوردن حداقل موازین پیشین بینالمللی و رویکرد شتابزای راست افراطی در سطح جهانی و منطقهای است که خروجی آن را در حملات افسارگسیخته اسرائیل نتانیاهو به مناطق مختلف خاورمیانه قابل مشاهده است و در این میان، هدف اصلی و نهایی را ایران قرار داده است که تنها حکومت شیعی متکی بر اسلام سیاسی را نمایندگی میکند.
همزمان، شیعه در محاصره تشدید تبلیغات روایی-رسانهای از روند تحولات تاریخ اسلام از دو سوی عربی و ترکی قرار دارد. سویه ترکی این تبلیغات، اسلام سنی عثمانی را بهعنوان مهمترین و قدرتمندترین نماینده جهان اسلام معرفی میکند که افول آن، زمینهساز انحطاط و چندپارگی جوامع اسلامی شد.
در این روایتها، حکومتهای ترک ایران بهویژه سلجوقیان نیز بیش از آنکه حکومتهایی ایرانی معرفی شوند، پدران معنوی خلافت عثمانی و مرحلهای از تاسیس دولت ترک تصویر میشوند که البته، متکی بر اسلام سنی بود؛ برخلاف صفویه که بعدها در مقام رقیب عثمانیها در جهان اسلام ظهور کرد و بر تشیع تکیه داشت. روایتهای عربی نیز، عملاً با ارائه مستقیم تاریخ اسلام (همچون سریالهای عمر فاروق، حسن و حسین) یا تقویت وجه حکومتساز و سلطنتگرای اسلام (همچون سریال معاویه)، بهشکل غیرمستقیم اهمیت و جایگاه شیعه در تحولات مقطع تاسیس و توسعه دولت اسلامی را به چالش میکشند.
این درحالی است که درون جوامع شیعی بهویژه ایران نیز، پژوهشهای رفتارشناسانه و جامعهشناسانه از تقویت و محوریت یافتن رویکردهای مناسکگرا و آیینی در برابر رویکردهای سیاسی و حتی سنتی دهههای پیش به تشیع، ائمه و بزرگان مذهبی حکایت دارد. در چنین زمینه و زمانهای، رسول جعفریان گویی کنج خویش را بر هیاهوی جهان ترجیح میدهد. همچنان مشغول سندشناسی و تاریخپژوهی است.
او که عمری را در یافتن منبعی، مرجعی، کاغذی و کتابی صرف کرده است و کتابخانهها را جسته است، درباره تشیع نیز، بیش از آنکه بخواهد پاسخ تبلیغات و شبهات را بدهد؛ سراغ بررسی پژوهشهای شیعه از قرون ابتدایی پس از اسلام تا دوره پهلوی رفته است. کتاب او، بیش از آنکه به پرسشهای تاریخی درباره ظهور شیعه پاسخ دهد، به مطالعه مباحث و مجادلات اعتقادی در دورههای مختلف تاریخی گرایش دارد. ازاینروست که عنوان کتابش را هم «مقدمهای بر مطالعات شیعهشناسی» برگزیده است.
دیدگاهتان را بنویسید